Türkiye’de önümüzdeki 4 yıl içinde toplam atığın 33 milyon tona çıkması bekleniyor. Bu atıkların herhangi bir işleme tabi tutulmadan bertaraf edilmesi, her yıl yüzlerce futbol sahası büyüklüğünde depolama alanına ihtiyaç duyulması anlamına geliyor. Buradan yola çıkan Çevre ve Şehircilik Bakanlığı 2017 yılında atıkların kaynağında ayrı toplanarak geri dönüşümünün sağlanmasını bu sayede hammadde ve enerji israfının önüne geçilmesini hedefleyen Sıfır Atık projesini geliştirdi. Gönüllülük esasıyla başlayan projede şimdi yeni bir döneme girildi. Belediyeler, Alışveriş Merkezleri, oteller, organize sanayi bölgeleri, havalimanları, otobüs terminalleri, kamu kuruluşları gibi yüksek atığın çıktığı yerlere Sıfır Atık Sistemi’ne geçme zorunluluğu getiriliyor. Bu yerlerin Sıfır Atık Belgesi alması zorunlu olacak. Konuyla ilgili hazırlanan Sıfır Atık Yönetmeliği Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe girdi. Peki oteller sıfır atık sistemine nasıl geçecek? Oteller için sıfır atık sistemine geçme zorunluluğu ne zaman başlayacak? Oteller sıfır atık belgesini nasıl alacak? Merak edilen tüm konular haberimizde…
Sıfır Atık Yönetmeliği üç temel amaç üzerine hazırlandı. Birincisi atık oluşumunun önlenmesi, önlenemediği durumlarda en aza indirilmesi. İkincisi oluşan atıkların özelliklerine göre biriktirilmesi ve toplanması. Üçüncüsü ayrı toplanan atıkların öncelikle geri kazanımlarının sağlanması, geri kazanımının mümkün olmaması halinde ise çevre kirliliğine yol açmayacak şekilde nihai bertarafının gerçekleştirilmesini hedefleyen atık yönetim sisteminin kurulması.
Sıfır Atık Yönetim Sistemi nedir?
Yönetmelikle yüksek atığın çıktığı yerlerin Sıfır Atık Yönetim Sistemi’ne geçmesi zorunlu hale getirildi. Sıfır Atık Yönetim Sistemi, atığın oluşumunun önlenmesinden başlayarak, atıkların azaltılması, kaynağında ayrı biriktirilmesi, ayrı toplanması, taşınması ve çevre lisanslı atık işleme tesislerinde işlenmesi süreçlerinin hepsini içine alan süreç olarak tanımlandı.
Sıfır Atık Belgesi nedir?
Sıfır atık yönetim sistemlerini kurması zorunlu olan belediyeler, kamu ve ticari işletmelerin yanı sıra gönüllü olarak sistemi kuranlara Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından Sıfır Atık Belgesi verilecek.
Önce atığın oluşması engellenecek
Sıfır Atık projesiyle ilk olarak atık oluşumunun önlenmesi hedefleniyor. Bunun için yapılması gerekenler yönetmelikte şöyle sıralandı: Dayanıklı, tamir edilebilir, yeniden kullanılabilir ve iyileştirilebilir ürünlerin tasarlanması, üretilmesi ve kullanılması. Yeterli olandan fazla hacim ve ağırlıkta ambalaj kullanılmaması. Elektrikli ve elektronik eşyalar, tekstiller, mobilyalar, ambalajlar ile inşaat malzemeleri öncelikli olmak üzere, ürünlerin onarılması ve yeniden kullanımlarının sağlanması. Gıda bağışı ve insani tüketim için gıdaların yeniden dağıtımlarını teşvik eden uygulamaların tercih edilmesi, gıdaların hayvan yeminde kullanılması veya işlenerek gıda dışı ürünlere dönüştürülmesi yerine öncelikli olarak insani tüketim amacıyla kullanımını sağlayacak tedbirlerin alınması. Ürünlerde ve malzemelerde tehlikeli madde kullanımının azaltacak önlemlerin alınması. Özellikle yeniden kullanıma veya geri dönüşüme uygun olmayan atıkların oluşumunun azaltılması. Her türlü deniz kirliliğini önlemek ve önemli ölçüde azaltmak için atıkların önlenmesi ve oluşan çöplerle ilgili bilinç ve farkındalığı arttırıcı kampanyaların geliştirilmesi ve desteklenmesi.
Oteller atık yönetiminde nelere dikkat edecek?
Yönetmelikle oteller dahil atık yönetimi sistemi kurması zorunlu olanların uyması gereken kriterlerde belirlendi. Buna göre oteller kağıt, cam, metal ve plastik atıkları diğer atıklardan ayrı biriktirecek. Kağıt, cam, metal, plastik atıkların birlikte biriktirilmesi durumunda mavi, diğer atıklar için koyu gri renk kullanılacak. Malzeme türlerine göre ayrı biriktirme yapılması durumunda kağıt atıklar için mavi, plastik atıklar için sarı, cam atıklar için yeşil, metal atıklar için gri açık gri renk kullanılacak. Atık pil, bitkisel atık yağ, atık elektrikli ve elektronik eşya ile diğer geri kazanılabilir atıklar ayrı olarak biriktirilecek. Biyobozunur atıklar, yoğun oluşum gösterdikleri çay ocakları, kafeterya, yemekhane gibi noktalarda ayrı olarak biriktirilecek. Biriktirme ekipmanlarında renk kriterine uyulacak, atığa özgü bilgilendirici işaret veya yazıları yer alacak. Biriktirme ekipmanları doğru hacim, adet ve özellikte olacak. Biriktirilen atıklar lisanslı atık işleme tesislerine veya belediyelerin toplama sistemine teslim edilmek üzere, oluşturulan geçici depolama alanında toplanacak. Otel personeline sıfır atık yönetim sistemine ilişkin gerekli bilgilendirme eğitimleri verilecek.
Oteller sıfır atık sistemini nasıl kuracak?
Yönetmelikte sıfır atık sisteminin kurulumu için izlenecek yol haritası şöyle açıklandı:
a) Çalışma Ekibinin Belirlenmesi: Sıfır atık yönetim sisteminin kurulumundan uygulanmasına ve izlenmesine kadar olan süreci takip edecek sorumlu kişi veya kişiler ile çalışma ekipleri oluşturulur.
b)Planlama Yapılması: Uygulanacak sıfır atık yönetim sisteminin en etkin şekilde yapılandırılması için, uygulamaya geçmeden önce yapılacaklara ilişkin planlama yapılır. Bu kapsamda;
1) Mevcut Durum Tespiti: Tüm atıkların kaynağı, özellikleri, miktarı, atık biriktirme, toplama ve taşıma yöntemleri, geçici depolama alanları, atıkların teslim edildiği yerlere ilişkin mevcut durum tespiti yapılır.
2) İhtiyaç Analizi: Sistemin kurulmasında ihtiyaç duyulacak kumbara, konteyner, poşet gibi biriktirme ekipmanları belirlenerek, atıklar biriktirilir.
c) Eğitim/Bilinçlendirme Faaliyetleri ve Uygulamaya Geçilmesi: Uygulamaya geçilmeden önce eğitim/bilinçlendirme faaliyetleri yapılır ve sistem uygulanmaya başlanır.
ç) İzleme, Kayıt Tutulması ve İyileştirme Faaliyetleri: Düzenli aralıklarla uygulamanın gerçekleştirilmesine ilişkin izleme çalışmaları yürütülür. Aksayan hususlar için önlemler alınır; gerekmesi halinde güncelleme yapılır. Toplanarak lisanslı tesislere gönderilen atık miktarları, elde edilen kazanımlar gibi uygulamaya ilişkin çıktılar kayıt altında tutulur.
Oteller sıfır atık belgesini nasıl alacak?
Belirlenen kriterlere uygun olarak sıfır atık yönetim sistemini kuran bina ve yerleşkeler ile belediyeler temel seviyedeki sıfır atık belgelerini almak için başvuru yapacak. Başvurular sıfır atık bilgi sistemi üzerinden çevre görevlisi tarafından yapılacak. Başvuru esnasında, kurulan sisteme ilişkin sıfır atık bilgi sistemi üzerinden talep edilen bilgi ve belgelerin sunulması zorunlu olacak. Bu bilgi ve belgelere ilişkin dokümanlar başvuru sahibi tarafından sıfır atık bilgi sistemine yüklenecek. Yapılan başvurular Çevre ve Şehircilik İl müdürlüğü tarafından değerlendirmeye alınacak. Yapılan değerlendirme sonucunda kriterleri sağladığı tespit edilen yerlere temel seviyede Sıfır Atık Belgesi verilecek. Uygun bulunmayan başvurular gerekli düzeltmelerin yapılması için bilgi sistemi üzerinden iade edilecek.
Geçerliliği 5 yıl, belge ücretini Bakanlık belirleyecek
Sıfır atık belgelerinin geçerlilik süresi beş yıl olarak belirlendi. Belge alma yükümlülüğü bulunan yerler, geçerlilik süresi dolmadan üç ay önce belgenin yenilenmesi için başvuruda bulunacaklar. Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü başvuru sahibinin talebini değerlendirecek. Uygun bulunması halinde belge yeniden düzenlenecek. Sıfır atık belgesi verilmesi, seviyesinin arttırılması, yenilenmesi ve güncellenmesi için ödenecek bedel ve tarifeler her yıl Bakanlık tarafından belirlenecek.
Gümüş, altın, platin belgeleri hangi otellerin alması zorunlu olacak?
Sıfır atık belgesini alan bazı yerlere gümüş altın ve platin belge alma zorunluluğu da getiriliyor. Temel seviyede sıfır atık belgesine sahip yerlerden; il belediyeleri ve nüfusu elli binin üzerindeki ilçe belediyeleri, organize sanayi bölgeleri, alışveriş merkezleri, havalimanları, tren ve otobüs terminalleri, limanlar ile 50 oda ve üstü konaklama kapasiteli işletmeler gümüş, altın veya platin sıfır atık belgesini almakla yükümlü olacak. Diğer yerler ise talep etmeleri halinde bu belgeler için başvuruda bulunabilecek. Temel sıfır atık belgesini alan yerler bir yıllık süre sonunda elde ettikleri sonuçları Sıfır Atık Bilgi Sistemine yükleyerek gümüş, altın ya da platin belge almak için müracaat edecek. Bu belgeyi almak için yeterli puana sahip olmak gerekecek. Oluşan atık miktarının çöpe gitme oranı ne kadar azsa o kadar yüksek puan alınacak. Ayrıca atık oluşumunun önlenmesi veya azaltılması için yapılan çalışmalar, atık su azaltımı veya atık suyun yeniden kullanımına yönelik faaliyetler, kullanım ömrü dolan ancak yeniden kullanılabilir durumdaki malzemelerin yeniden kullanılmasının sağlanması için gerçekleştirilen çalışmalar, en az bir üründe, malzemede veya hizmette sıfır atık belgesi olan tedarikçilerin tercih edilmesi, ulusal ya da uluslararası geçerliliği olan çevre etiketine sahip olan en az bir ürünün tercih edilmesi gibi kriterlerin her birinden puan alınacak. Değerlendirme sonucunda 10-12 puana sahip olanlara Gümüş, 13-15 puana sahip olanlara Altın, 16-18 puana sahip olanlara ise Platin sıfır atık belgesi verilecek. Platin belge almak isteyenlerin Sıfır Atık Müşaviri ile çalışması zorunlu olacak. Belediyelerin puan tablosu, sıfır atık yönetim sistemine geçilmeden önceki yılın verisi esas alınarak hesaplanacak.
Oteller sıfır atık sistemine ne zaman geçecek?
Yönetmelikte oteller, AVM’ler, belediyeler, kamu kuruluşları gibi farklı ticari mekanların Sıfır Atık sistemine ne zaman geçeceğine dair tarihlerde yer aldı. Buna göre 100 oda ve üstü kapasiteye sahip otellerin 31 Aralık 2020 tarihine kadar Sıfır Atık Yönetim Sistemine geçmesi zorunlu olacak. 50 ile 99 oda arasında kapasiteye sahip oteller 31 Aralık 2021 tarihine kadar Sıfır Atık Sistemine geçmiş olacak. 50’den daha az odaya sahip oteller ise 31 Aralık 2022 tarihine kadar sıfır atık sistemine geçecek. Bunun yanı sıra nüfusu 250 binden fazla olan belediyeler 31 Aralık 2020’ye, nüfusu 250 binden az olan Büyükşehir Belediyeleri ve ilçeleri 31 Aralık 2020’ye, Büyükşehir dışındaki il, ilçe ve beldeler ise 31 Aralık 2022’ye kadar Sıfır Atık Sistemine geçecek. Kamu kuruluşları 1 Haziran 2020’ye, 5 bin metrekare ve üzeri Alışveriş Merkezleri, Organize Sanayi Bölgeleri, Havalimanları, yat ve gemi limanları, 250 ve fazla öğrencisi bulunan eğitim kurumları ve yurtlar, 100 yatak kapasitesi ve üzeri sağlık kuruluşları, 50 metreküp ve üzeri tank kapasitesine sahip akaryakıt istasyonları 31 Aralık 2020’ye kadar Sıfır Atık sistemine geçecek. 20-99 arası ofis/büro kapasiteli iş merkezi ve ticari plazalar ile tren ve otobüs terminallerine de 31 Aralık 2021’e kadar süre verildi.
En büyük görev belediyelere, çöpler ikili toplanacak
Sıfır Atık Sisteminde en büyük görev belediyelere düşecek. Sıfır Atık Yönetim Sistemi’ni uygulayan büyükşehir ilçe belediyeleri, il ve ilçe belediyeleri atıkların toplanması veya toplattırılmasından ve toplama altyapısının oluşturulmasından sorumlu tutulacak. Belediyeler sıfır atık kapsamında konutlardan kağıt, cam, metal ve plastik atıkları diğer atıklardan ayrı olacak şeklinde en az ikili olmak üzere toplayacak ve toplattıracak. Konutlardan toplama yapılırken kullanılacak biriktirme ekipmanlarında geri kazanılabilir atıklar için mavi, diğer atıklar için gri renk kullanılacak. Ayrıca cadde, sokak ve kamuya açık alanlara geri kazanılabilir atıklar ve diğer atıklar şeklinde en az ikili olmak üzere, atıkların ayrı biriktirilmesi için kolay ulaşılabilir yerlere yeterli sayı ve kapasitede biriktirme ekipmanının yerleştirmekle yükümlü olacaklar.
400 bin ve üzeri nüfusa sahip belediyelerde her 100 konut veya her 400 metrede, 100 bin-400 bin arası nüfusa sahip belediyelerde her 150 konut veya her 500 metrede, 100 bin ve altında nüfusa sahip belediyelerde ise her 200 konuta veya her 600 metrede en az birer set halinde biriktirme ekipmanı yerleştirilecek. Ayrıca her 10 mahalleye 1 adet mobil atık getirme merkezi yerleştirilmesi de ön şartlar arasında yer alıyor. Cadde, sokak ve kamuya açık alanlara ihtiyaca göre atık cam kumbaralar yerleştirilecek. Belediyeler, 1. Sınıf Atık Getirme Merkezi/Merkezlerinin ve mobil atık getirme merkezi/merkezlerinin kurularak faaliyete başlamasından sorumlu olacaklar. Atıkların toplanması amacıyla toplama programının belirlenmesi ve halkın bilgilendirilmesi, bu program çerçevesinde atıkların toplanması veya toplattırılması belediyelerin sorumluluğunda olacak. Toplama noktaları ve atık getirme merkezlerinde biriktirilebilecek atık pil, bitkisel atık yağ, atık elektrikli ve elektronik eşya gibi atıklar ile büyük hacimli atıkların buralara getirilmesine yönelik bilgilendirme ve yönlendirme yapılması da yine belediyeler tarafından hayata geçirilecek. Sıfır atık yönetim sistemine ilişkin verilerin kayıt altına alınması, sıfır atık yönetim sisteminin uygulanması konusunda farkındalık ve bilinçlendirme çalışmalarının yapılması ve Entegre İl Sıfır Atık Yönetim Sistemi Planına uyulması da Belediyelerin görevleri arasında yer alıyor.
Sıfır atık denetimi nasıl yapılacak?
Sıfır atık belgesine sahip yerler Çevre ve Şehircilik İl Müdürlükleri tarafından belge geçerlilik süresi içinde asgari bir kere denetlenecek. Sıfır atık bilgi sistemi üzerinden yapılması gereken beyanları yapmayanlar ile denetimler sırasında sıfır atık yönetim sistemini uygulamadığı ve verilen belgenin sürekliliğini sağlamadığı tespit edilen yerler uyarılarak en fazla üç ay iyileştirme süresi verilecek. Süre sonunda gerekli iyileştirmeleri yapanların sıfır atık belgesi geçerliliğini sürdürecek. Gerekli iyileştirmeyi yapmadığı tespit edilenlerin sıfır atık belgeleri iptal edilecek. Belgesi iptal edilen yerlerin 30 gün içinde yeniden belge başvurusunda bulunmaları zorunlu olacak. Yönetmelik kapsamında yürütülen iş ve işlemlerde Çevre Kanunu, Büyükşehir ve Belediye Kanunları ile Kabahatler Kanunu’nda idari yaptırım öngörülen fiillerin tespiti halinde yetkili mercilerce idari yaptırım uygulanabilecek.
Sıfır Atık Koordinasyon Kurulu kurulacak
Sıfır Atık Yönetmeliği’nin uygulama sürecini kurulacak Sıfır Atık Koordinasyon Kurulu takip edecek. Kamu kurum/kuruluşları ve ilgili sektör temsilcilerinden oluşacak Kurul, yılda en az bir kere Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın belirleyeceği gündemle Bakanlık temsilcisinin başkanlığında toplanacak. Koordinasyon kurulu, Yönetmelik doğrultusunda yürütülen çalışmaları ve uygulamaları değerlendirerek tavsiye kararları alacak.
Hedef 20 milyar liralık ekonomik kazanç
Güçlü ekonomi ve yeşil bir doğa için hayata geçirilen Sıfır Atık Projesi’nin uygulanmasıyla Türkiye’nin 2023 yılında evsel atık geri kazanım oranının yüzde 35 seviyesine çıkarılması hedefleniyor. Yapılacak çalışmalarla yıllık 100 bin kişiye doğrudan istihdam, 20 milyar liralık ekonomik kazanç, İstanbul’un bir yıllık su ve elektrik ihtiyacı eşdeğeri tasarruf, 2 Belgrad Ormanı kadar ağacın kurtarılması ve cari açığın %8 oranında azaltılması hedefleniyor. Projenin hayata geçirildiği yaklaşık bir yıllık dönemde; 2,2 milyon ton ambalaj atığı, 58.000 ton atık elektrikli ve elektronik eşya, 38.000 ton bitkisel ve 80.000 ton madeni atık yağ, 184.000 ton ömrünü tamamlamış lastik kaynağında ayrı toplanarak geri kazanıldı.
Basit tasarruflarla otelin 12 bin lirası cebinde kalabilir
Yapılan araştırmalara göre 100 odalı bir tesiste alınacak son derece basit önlemlerle bir yılda 12 bin TL para tasarrufu, bin adet pilin doğayı kirletmesinin önlenmesi ile 50 bin adet ambalajın ve 1 ton kağıdın geri dönüşüm tesislerine kazanımı sağlanabiliyor. Bunun için yapılabilecek çalışmalar şöyle sıralanıyor: Tesisteki tüm çalışanların eğitilmesi, misafirlerin de bilgilendirilmesi amacıyla gerekli duyuruların yapılması, her odada atık azaltımıyla ilgili bilgilendirme broşürlerinin kullanılması, otelin web sayfasında çevreci yaklaşımlara da yer vererek bu konuda kamuoyu farkındalığının arttırılması. Atıkların kaynağında ayrılması için tüm otelde farklı renkte konteynerlerin kullanılması ve bununla ilgili eğitim verilmesi, tesisteki yiyecek ve ambalaj atıklarının (cam, plastik, metal, kağıt/karton) ayrı ayrı toplanması. Yemek menülerinde büfede daha az ambalajlı malzeme kullanımının sağlanması (yoğurt ve reçel kapları ile tereyağı servisinin daha küçük porsiyonlarda yapılması). Hazır şişe su yerine filtrelenmiş su kullanımın sağlanması. Odalardaki havlu, çarşaf, yastık kılıfı gibi ürünlerin aynı misafirin kullanımı boyunca gerekmedikçe çok sık değiştirilmemesi. Bahçe atıklarından kompost üretilmesinin sağlanması. Tüm yiyecek-içecek servis gereçlerinin tek kullanımlık değil, dayanıklı ürünlerden seçilmesi. Tek kullanımlık ürünlerin kullanılması gerektiği bazı durumlarda ise ürünlerin geri dönüştürülebilir olmalarına dikkat edilmesi. Yönetim birimlerinde yazıcıdan çift taraflı çıktı alınmasının sağlanması. Şampuan ve banyodaki diğer kişisel temizlik ürünlerinin birkaç kullanımlık kişisel kaplar içinde değil; doldurulabilir ve yeniden kullanılabilir sabit kaplarda sunulması. Bahçe sulamada arıtılmış atık su kullanımının sağlanması.
Turistler ‘Yeşil’ otellere daha fazla para ödemeyi kabul ediyor
Turizmde sürdürülebilirlik ve eko turizm anlayışının gelişmesiyle birlikte ‘Çevre Dostu Otel’ kavramı da giderek önem kazanıyor. Su ve enerji tasarrufu sağlayan, katı atıkları azaltan, geri dönüşüm ve yeniden kullanım programları uygulayan, sürdürülebilir çevre düzenlemeleri ve ekonomik çözümler geliştiren otellerin sayısı her geçen gün artıyor. ABD’de yapılan bir araştırmaya göre 43 milyon kişi kendisini eko-turist olarak görüyor ve çevre dostu oteller için % 8,5 ekstra para ödemeyi kabul ediyor. Tatile çıkan kişilerle ilgili yapılan bir diğer araştırmaya göre, bu grubun % 67’si kitle turizminin, tesislere ait çevre ve kültür üzerindeki zararlarını sevmediklerini söylerken; %26’sı tatillerinin dünya kirliliği üzerindeki etkileri hakkında endişelendiğini belirtiyor. %23’ünün iklim değişikliği üzerinde endişeleri bulunurken, %9’u ise yeşil tesis ödülü almış oteli tercih ediyor. İngiltere’de, konaklama sektöründeki yiyecek atıklarının, 2015 sonuna kadar, sadece % 5 oranında azaltılması durumunda bile, sektöre iki yıl içinde toplam 250 milyon Euro’dan fazla kazanç sağlayacağı belirtiliyor.
Poşet kullanımı yüzde 75 azaldı
Çevre kirliliğinin önlenmesi, çevre duyarlılığı için farkındalık oluşturulması ve kaynakların verimli yönetimi amacıyla 1 Ocak’tan itibaren plastik poşetler ücretli hale getirilmişti. Poşetler 25 kuruştan satılmaya başlanmıştı. Uygulama kısa sürede sonuç verdi. Türkiye genelinde poşet kullanımı yüzde 75 azaldı. Resmi verilere göre 5 tane büyük zincir market geçen sene ocak ve şubat aylarında 600 milyon adet poşet tüketirken bu sene poşet paralı olduğu için aynı dönemde 5 zincir markette poşet kullanımı 150 milyona düştü. Uygulamayla Türkiye’de yıllık 440 olan kişi başı plastik poşet kullanımının 2019 yılı sonunda 90’a, 2025 yılında ise 40 adete düşürülmesi hedefleniyor.
Avrupa Birliği tek kullanımlık plastik yasağı üzerinde anlaştı
Son dönemde, Avrupa Birliği bazı plastik ürünlere ilişkin önemli kararlar aldı. Avrupa Birliği (AB) Konseyi’nin tek kullanımlık plastik ürünlere getirdiği yeni yasaklar ve kısıtlamalarla AB plastik kirliliğinin önüne geçmeyi hedefliyor. Konseye göre, plastik kullanımı konusunda kabul edilen yeni kurallar plastik kirliliğinin önlenmesi çalışmalarındaki son adım olarak görülürken, tek kullanımlık plastik ürünler için oluşturulan yeni kuralların AB’nin atık yasaları dahilinde olduğu, bunun yanında AB sahillerinde kirliliğe sebep olan 10 ürün içinde olan plastik kaplama ve ürünleri kapsadığı belirtildi. Söz konusu yeni kurallar kapsamında, alternatifleri bulunan tek kullanımlık plastik ürünlerin kullanımı yasaklandı. Bunun yanında, kirliliğe neden olan çeşitli plastik ürünler için de yeni yaptırımlar oluşturuldu. Konsey açıklamasında, yeni yaptırım ve kuralların, tamamı veya bir bölümü plastikten yapılmış ve kullanımının ardından çöpe atılması için oluşturulmuş tek kullanımlık plastik ürünlerin oluşturduğu kirliliği azaltmayı hedeflediği belirtildi. Yeni kurallar kapsamında tek kullanımlık plastik tabak, çatal, bıçak, kaşık, pipet ve kulak temizleme çubukları 2021’e kadar yasaklanacak. Bunun yanında AB üye ülkeleri de 2029’a kadar plastik şişe kullanımını yüzde 90 azaltmayı, plastik şişelerin 2025 yılına kadar yüzde 25 ve 2030 yılına kadar da yüzde 30 geri dönüştürülmesi için çalışmayı kabul ettiler. Örneğin Fransa, yakın zamanda plastik çatal-bıçak, bardak ve tabak kullanımını yasakladı. Atık miktarını 2025 yılına dek yarı yarıya, sera gazı salınımını ise 2030 yılına dek %30 azaltmayı hedefliyor.
Türkiye’de önümüzdeki 4 yıl içinde toplam atığın 33 milyon tona çıkması bekleniyor. Bu atıkların herhangi bir işleme tabi tutulmadan bertaraf edilmesi, her yıl yüzlerce futbol sahası büyüklüğünde depolama alanına ihtiyaç duyulması anlamına geliyor. Buradan yola çıkan Çevre ve Şehircilik Bakanlığı 2017 yılında atıkların kaynağında ayrı toplanarak geri dönüşümünün sağlanmasını bu sayede hammadde ve enerji israfının önüne geçilmesini hedefleyen Sıfır Atık projesini geliştirdi. Gönüllülük esasıyla başlayan projede şimdi yeni bir döneme girildi. Belediyeler, Alışveriş Merkezleri, oteller, organize sanayi bölgeleri, havalimanları, otobüs terminalleri, kamu kuruluşları gibi yüksek atığın çıktığı yerlere Sıfır Atık Sistemi’ne geçme zorunluluğu getiriliyor. Bu yerlerin Sıfır Atık Belgesi alması zorunlu olacak. Konuyla ilgili hazırlanan Sıfır Atık Yönetmeliği Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe girdi. Peki oteller sıfır atık sistemine nasıl geçecek? Oteller için sıfır atık sistemine geçme zorunluluğu ne zaman başlayacak? Oteller sıfır atık belgesini nasıl alacak? Merak edilen tüm konular haberimizde…
Sıfır Atık Yönetmeliği üç temel amaç üzerine hazırlandı. Birincisi atık oluşumunun önlenmesi, önlenemediği durumlarda en aza indirilmesi. İkincisi oluşan atıkların özelliklerine göre biriktirilmesi ve toplanması. Üçüncüsü ayrı toplanan atıkların öncelikle geri kazanımlarının sağlanması, geri kazanımının mümkün olmaması halinde ise çevre kirliliğine yol açmayacak şekilde nihai bertarafının gerçekleştirilmesini hedefleyen atık yönetim sisteminin kurulması.
Sıfır Atık Yönetim Sistemi nedir?
Yönetmelikle yüksek atığın çıktığı yerlerin Sıfır Atık Yönetim Sistemi’ne geçmesi zorunlu hale getirildi. Sıfır Atık Yönetim Sistemi, atığın oluşumunun önlenmesinden başlayarak, atıkların azaltılması, kaynağında ayrı biriktirilmesi, ayrı toplanması, taşınması ve çevre lisanslı atık işleme tesislerinde işlenmesi süreçlerinin hepsini içine alan süreç olarak tanımlandı.
Sıfır Atık Belgesi nedir?
Sıfır atık yönetim sistemlerini kurması zorunlu olan belediyeler, kamu ve ticari işletmelerin yanı sıra gönüllü olarak sistemi kuranlara Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından Sıfır Atık Belgesi verilecek.
Önce atığın oluşması engellenecek
Sıfır Atık projesiyle ilk olarak atık oluşumunun önlenmesi hedefleniyor. Bunun için yapılması gerekenler yönetmelikte şöyle sıralandı: Dayanıklı, tamir edilebilir, yeniden kullanılabilir ve iyileştirilebilir ürünlerin tasarlanması, üretilmesi ve kullanılması. Yeterli olandan fazla hacim ve ağırlıkta ambalaj kullanılmaması. Elektrikli ve elektronik eşyalar, tekstiller, mobilyalar, ambalajlar ile inşaat malzemeleri öncelikli olmak üzere, ürünlerin onarılması ve yeniden kullanımlarının sağlanması. Gıda bağışı ve insani tüketim için gıdaların yeniden dağıtımlarını teşvik eden uygulamaların tercih edilmesi, gıdaların hayvan yeminde kullanılması veya işlenerek gıda dışı ürünlere dönüştürülmesi yerine öncelikli olarak insani tüketim amacıyla kullanımını sağlayacak tedbirlerin alınması. Ürünlerde ve malzemelerde tehlikeli madde kullanımının azaltacak önlemlerin alınması. Özellikle yeniden kullanıma veya geri dönüşüme uygun olmayan atıkların oluşumunun azaltılması. Her türlü deniz kirliliğini önlemek ve önemli ölçüde azaltmak için atıkların önlenmesi ve oluşan çöplerle ilgili bilinç ve farkındalığı arttırıcı kampanyaların geliştirilmesi ve desteklenmesi.
Oteller atık yönetiminde nelere dikkat edecek?
Yönetmelikle oteller dahil atık yönetimi sistemi kurması zorunlu olanların uyması gereken kriterlerde belirlendi. Buna göre oteller kağıt, cam, metal ve plastik atıkları diğer atıklardan ayrı biriktirecek. Kağıt, cam, metal, plastik atıkların birlikte biriktirilmesi durumunda mavi, diğer atıklar için koyu gri renk kullanılacak. Malzeme türlerine göre ayrı biriktirme yapılması durumunda kağıt atıklar için mavi, plastik atıklar için sarı, cam atıklar için yeşil, metal atıklar için gri açık gri renk kullanılacak. Atık pil, bitkisel atık yağ, atık elektrikli ve elektronik eşya ile diğer geri kazanılabilir atıklar ayrı olarak biriktirilecek. Biyobozunur atıklar, yoğun oluşum gösterdikleri çay ocakları, kafeterya, yemekhane gibi noktalarda ayrı olarak biriktirilecek. Biriktirme ekipmanlarında renk kriterine uyulacak, atığa özgü bilgilendirici işaret veya yazıları yer alacak. Biriktirme ekipmanları doğru hacim, adet ve özellikte olacak. Biriktirilen atıklar lisanslı atık işleme tesislerine veya belediyelerin toplama sistemine teslim edilmek üzere, oluşturulan geçici depolama alanında toplanacak. Otel personeline sıfır atık yönetim sistemine ilişkin gerekli bilgilendirme eğitimleri verilecek.
Oteller sıfır atık sistemini nasıl kuracak?
Yönetmelikte sıfır atık sisteminin kurulumu için izlenecek yol haritası şöyle açıklandı:
a) Çalışma Ekibinin Belirlenmesi: Sıfır atık yönetim sisteminin kurulumundan uygulanmasına ve izlenmesine kadar olan süreci takip edecek sorumlu kişi veya kişiler ile çalışma ekipleri oluşturulur.
b)Planlama Yapılması: Uygulanacak sıfır atık yönetim sisteminin en etkin şekilde yapılandırılması için, uygulamaya geçmeden önce yapılacaklara ilişkin planlama yapılır. Bu kapsamda;
1) Mevcut Durum Tespiti: Tüm atıkların kaynağı, özellikleri, miktarı, atık biriktirme, toplama ve taşıma yöntemleri, geçici depolama alanları, atıkların teslim edildiği yerlere ilişkin mevcut durum tespiti yapılır.
2) İhtiyaç Analizi: Sistemin kurulmasında ihtiyaç duyulacak kumbara, konteyner, poşet gibi biriktirme ekipmanları belirlenerek, atıklar biriktirilir.
c) Eğitim/Bilinçlendirme Faaliyetleri ve Uygulamaya Geçilmesi: Uygulamaya geçilmeden önce eğitim/bilinçlendirme faaliyetleri yapılır ve sistem uygulanmaya başlanır.
ç) İzleme, Kayıt Tutulması ve İyileştirme Faaliyetleri: Düzenli aralıklarla uygulamanın gerçekleştirilmesine ilişkin izleme çalışmaları yürütülür. Aksayan hususlar için önlemler alınır; gerekmesi halinde güncelleme yapılır. Toplanarak lisanslı tesislere gönderilen atık miktarları, elde edilen kazanımlar gibi uygulamaya ilişkin çıktılar kayıt altında tutulur.
Oteller sıfır atık belgesini nasıl alacak?
Belirlenen kriterlere uygun olarak sıfır atık yönetim sistemini kuran bina ve yerleşkeler ile belediyeler temel seviyedeki sıfır atık belgelerini almak için başvuru yapacak. Başvurular sıfır atık bilgi sistemi üzerinden çevre görevlisi tarafından yapılacak. Başvuru esnasında, kurulan sisteme ilişkin sıfır atık bilgi sistemi üzerinden talep edilen bilgi ve belgelerin sunulması zorunlu olacak. Bu bilgi ve belgelere ilişkin dokümanlar başvuru sahibi tarafından sıfır atık bilgi sistemine yüklenecek. Yapılan başvurular Çevre ve Şehircilik İl müdürlüğü tarafından değerlendirmeye alınacak. Yapılan değerlendirme sonucunda kriterleri sağladığı tespit edilen yerlere temel seviyede Sıfır Atık Belgesi verilecek. Uygun bulunmayan başvurular gerekli düzeltmelerin yapılması için bilgi sistemi üzerinden iade edilecek.
Geçerliliği 5 yıl, belge ücretini Bakanlık belirleyecek
Sıfır atık belgelerinin geçerlilik süresi beş yıl olarak belirlendi. Belge alma yükümlülüğü bulunan yerler, geçerlilik süresi dolmadan üç ay önce belgenin yenilenmesi için başvuruda bulunacaklar. Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü başvuru sahibinin talebini değerlendirecek. Uygun bulunması halinde belge yeniden düzenlenecek. Sıfır atık belgesi verilmesi, seviyesinin arttırılması, yenilenmesi ve güncellenmesi için ödenecek bedel ve tarifeler her yıl Bakanlık tarafından belirlenecek.
Gümüş, altın, platin belgeleri hangi otellerin alması zorunlu olacak?
Sıfır atık belgesini alan bazı yerlere gümüş altın ve platin belge alma zorunluluğu da getiriliyor. Temel seviyede sıfır atık belgesine sahip yerlerden; il belediyeleri ve nüfusu elli binin üzerindeki ilçe belediyeleri, organize sanayi bölgeleri, alışveriş merkezleri, havalimanları, tren ve otobüs terminalleri, limanlar ile 50 oda ve üstü konaklama kapasiteli işletmeler gümüş, altın veya platin sıfır atık belgesini almakla yükümlü olacak. Diğer yerler ise talep etmeleri halinde bu belgeler için başvuruda bulunabilecek. Temel sıfır atık belgesini alan yerler bir yıllık süre sonunda elde ettikleri sonuçları Sıfır Atık Bilgi Sistemine yükleyerek gümüş, altın ya da platin belge almak için müracaat edecek. Bu belgeyi almak için yeterli puana sahip olmak gerekecek. Oluşan atık miktarının çöpe gitme oranı ne kadar azsa o kadar yüksek puan alınacak. Ayrıca atık oluşumunun önlenmesi veya azaltılması için yapılan çalışmalar, atık su azaltımı veya atık suyun yeniden kullanımına yönelik faaliyetler, kullanım ömrü dolan ancak yeniden kullanılabilir durumdaki malzemelerin yeniden kullanılmasının sağlanması için gerçekleştirilen çalışmalar, en az bir üründe, malzemede veya hizmette sıfır atık belgesi olan tedarikçilerin tercih edilmesi, ulusal ya da uluslararası geçerliliği olan çevre etiketine sahip olan en az bir ürünün tercih edilmesi gibi kriterlerin her birinden puan alınacak. Değerlendirme sonucunda 10-12 puana sahip olanlara Gümüş, 13-15 puana sahip olanlara Altın, 16-18 puana sahip olanlara ise Platin sıfır atık belgesi verilecek. Platin belge almak isteyenlerin Sıfır Atık Müşaviri ile çalışması zorunlu olacak. Belediyelerin puan tablosu, sıfır atık yönetim sistemine geçilmeden önceki yılın verisi esas alınarak hesaplanacak.
Oteller sıfır atık sistemine ne zaman geçecek?
Yönetmelikte oteller, AVM’ler, belediyeler, kamu kuruluşları gibi farklı ticari mekanların Sıfır Atık sistemine ne zaman geçeceğine dair tarihlerde yer aldı. Buna göre 100 oda ve üstü kapasiteye sahip otellerin 31 Aralık 2020 tarihine kadar Sıfır Atık Yönetim Sistemine geçmesi zorunlu olacak. 50 ile 99 oda arasında kapasiteye sahip oteller 31 Aralık 2021 tarihine kadar Sıfır Atık Sistemine geçmiş olacak. 50’den daha az odaya sahip oteller ise 31 Aralık 2022 tarihine kadar sıfır atık sistemine geçecek. Bunun yanı sıra nüfusu 250 binden fazla olan belediyeler 31 Aralık 2020’ye, nüfusu 250 binden az olan Büyükşehir Belediyeleri ve ilçeleri 31 Aralık 2020’ye, Büyükşehir dışındaki il, ilçe ve beldeler ise 31 Aralık 2022’ye kadar Sıfır Atık Sistemine geçecek. Kamu kuruluşları 1 Haziran 2020’ye, 5 bin metrekare ve üzeri Alışveriş Merkezleri, Organize Sanayi Bölgeleri, Havalimanları, yat ve gemi limanları, 250 ve fazla öğrencisi bulunan eğitim kurumları ve yurtlar, 100 yatak kapasitesi ve üzeri sağlık kuruluşları, 50 metreküp ve üzeri tank kapasitesine sahip akaryakıt istasyonları 31 Aralık 2020’ye kadar Sıfır Atık sistemine geçecek. 20-99 arası ofis/büro kapasiteli iş merkezi ve ticari plazalar ile tren ve otobüs terminallerine de 31 Aralık 2021’e kadar süre verildi.
En büyük görev belediyelere, çöpler ikili toplanacak
Sıfır Atık Sisteminde en büyük görev belediyelere düşecek. Sıfır Atık Yönetim Sistemi’ni uygulayan büyükşehir ilçe belediyeleri, il ve ilçe belediyeleri atıkların toplanması veya toplattırılmasından ve toplama altyapısının oluşturulmasından sorumlu tutulacak. Belediyeler sıfır atık kapsamında konutlardan kağıt, cam, metal ve plastik atıkları diğer atıklardan ayrı olacak şeklinde en az ikili olmak üzere toplayacak ve toplattıracak. Konutlardan toplama yapılırken kullanılacak biriktirme ekipmanlarında geri kazanılabilir atıklar için mavi, diğer atıklar için gri renk kullanılacak. Ayrıca cadde, sokak ve kamuya açık alanlara geri kazanılabilir atıklar ve diğer atıklar şeklinde en az ikili olmak üzere, atıkların ayrı biriktirilmesi için kolay ulaşılabilir yerlere yeterli sayı ve kapasitede biriktirme ekipmanının yerleştirmekle yükümlü olacaklar.
400 bin ve üzeri nüfusa sahip belediyelerde her 100 konut veya her 400 metrede, 100 bin-400 bin arası nüfusa sahip belediyelerde her 150 konut veya her 500 metrede, 100 bin ve altında nüfusa sahip belediyelerde ise her 200 konuta veya her 600 metrede en az birer set halinde biriktirme ekipmanı yerleştirilecek. Ayrıca her 10 mahalleye 1 adet mobil atık getirme merkezi yerleştirilmesi de ön şartlar arasında yer alıyor. Cadde, sokak ve kamuya açık alanlara ihtiyaca göre atık cam kumbaralar yerleştirilecek. Belediyeler, 1. Sınıf Atık Getirme Merkezi/Merkezlerinin ve mobil atık getirme merkezi/merkezlerinin kurularak faaliyete başlamasından sorumlu olacaklar. Atıkların toplanması amacıyla toplama programının belirlenmesi ve halkın bilgilendirilmesi, bu program çerçevesinde atıkların toplanması veya toplattırılması belediyelerin sorumluluğunda olacak. Toplama noktaları ve atık getirme merkezlerinde biriktirilebilecek atık pil, bitkisel atık yağ, atık elektrikli ve elektronik eşya gibi atıklar ile büyük hacimli atıkların buralara getirilmesine yönelik bilgilendirme ve yönlendirme yapılması da yine belediyeler tarafından hayata geçirilecek. Sıfır atık yönetim sistemine ilişkin verilerin kayıt altına alınması, sıfır atık yönetim sisteminin uygulanması konusunda farkındalık ve bilinçlendirme çalışmalarının yapılması ve Entegre İl Sıfır Atık Yönetim Sistemi Planına uyulması da Belediyelerin görevleri arasında yer alıyor.
Sıfır atık denetimi nasıl yapılacak?
Sıfır atık belgesine sahip yerler Çevre ve Şehircilik İl Müdürlükleri tarafından belge geçerlilik süresi içinde asgari bir kere denetlenecek. Sıfır atık bilgi sistemi üzerinden yapılması gereken beyanları yapmayanlar ile denetimler sırasında sıfır atık yönetim sistemini uygulamadığı ve verilen belgenin sürekliliğini sağlamadığı tespit edilen yerler uyarılarak en fazla üç ay iyileştirme süresi verilecek. Süre sonunda gerekli iyileştirmeleri yapanların sıfır atık belgesi geçerliliğini sürdürecek. Gerekli iyileştirmeyi yapmadığı tespit edilenlerin sıfır atık belgeleri iptal edilecek. Belgesi iptal edilen yerlerin 30 gün içinde yeniden belge başvurusunda bulunmaları zorunlu olacak. Yönetmelik kapsamında yürütülen iş ve işlemlerde Çevre Kanunu, Büyükşehir ve Belediye Kanunları ile Kabahatler Kanunu’nda idari yaptırım öngörülen fiillerin tespiti halinde yetkili mercilerce idari yaptırım uygulanabilecek.
Sıfır Atık Koordinasyon Kurulu kurulacak
Sıfır Atık Yönetmeliği’nin uygulama sürecini kurulacak Sıfır Atık Koordinasyon Kurulu takip edecek. Kamu kurum/kuruluşları ve ilgili sektör temsilcilerinden oluşacak Kurul, yılda en az bir kere Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın belirleyeceği gündemle Bakanlık temsilcisinin başkanlığında toplanacak. Koordinasyon kurulu, Yönetmelik doğrultusunda yürütülen çalışmaları ve uygulamaları değerlendirerek tavsiye kararları alacak.
Hedef 20 milyar liralık ekonomik kazanç
Güçlü ekonomi ve yeşil bir doğa için hayata geçirilen Sıfır Atık Projesi’nin uygulanmasıyla Türkiye’nin 2023 yılında evsel atık geri kazanım oranının yüzde 35 seviyesine çıkarılması hedefleniyor. Yapılacak çalışmalarla yıllık 100 bin kişiye doğrudan istihdam, 20 milyar liralık ekonomik kazanç, İstanbul’un bir yıllık su ve elektrik ihtiyacı eşdeğeri tasarruf, 2 Belgrad Ormanı kadar ağacın kurtarılması ve cari açığın %8 oranında azaltılması hedefleniyor. Projenin hayata geçirildiği yaklaşık bir yıllık dönemde; 2,2 milyon ton ambalaj atığı, 58.000 ton atık elektrikli ve elektronik eşya, 38.000 ton bitkisel ve 80.000 ton madeni atık yağ, 184.000 ton ömrünü tamamlamış lastik kaynağında ayrı toplanarak geri kazanıldı.
Basit tasarruflarla otelin 12 bin lirası cebinde kalabilir
Yapılan araştırmalara göre 100 odalı bir tesiste alınacak son derece basit önlemlerle bir yılda 12 bin TL para tasarrufu, bin adet pilin doğayı kirletmesinin önlenmesi ile 50 bin adet ambalajın ve 1 ton kağıdın geri dönüşüm tesislerine kazanımı sağlanabiliyor. Bunun için yapılabilecek çalışmalar şöyle sıralanıyor: Tesisteki tüm çalışanların eğitilmesi, misafirlerin de bilgilendirilmesi amacıyla gerekli duyuruların yapılması, her odada atık azaltımıyla ilgili bilgilendirme broşürlerinin kullanılması, otelin web sayfasında çevreci yaklaşımlara da yer vererek bu konuda kamuoyu farkındalığının arttırılması. Atıkların kaynağında ayrılması için tüm otelde farklı renkte konteynerlerin kullanılması ve bununla ilgili eğitim verilmesi, tesisteki yiyecek ve ambalaj atıklarının (cam, plastik, metal, kağıt/karton) ayrı ayrı toplanması. Yemek menülerinde büfede daha az ambalajlı malzeme kullanımının sağlanması (yoğurt ve reçel kapları ile tereyağı servisinin daha küçük porsiyonlarda yapılması). Hazır şişe su yerine filtrelenmiş su kullanımın sağlanması. Odalardaki havlu, çarşaf, yastık kılıfı gibi ürünlerin aynı misafirin kullanımı boyunca gerekmedikçe çok sık değiştirilmemesi. Bahçe atıklarından kompost üretilmesinin sağlanması. Tüm yiyecek-içecek servis gereçlerinin tek kullanımlık değil, dayanıklı ürünlerden seçilmesi. Tek kullanımlık ürünlerin kullanılması gerektiği bazı durumlarda ise ürünlerin geri dönüştürülebilir olmalarına dikkat edilmesi. Yönetim birimlerinde yazıcıdan çift taraflı çıktı alınmasının sağlanması. Şampuan ve banyodaki diğer kişisel temizlik ürünlerinin birkaç kullanımlık kişisel kaplar içinde değil; doldurulabilir ve yeniden kullanılabilir sabit kaplarda sunulması. Bahçe sulamada arıtılmış atık su kullanımının sağlanması.
Turistler ‘Yeşil’ otellere daha fazla para ödemeyi kabul ediyor
Turizmde sürdürülebilirlik ve eko turizm anlayışının gelişmesiyle birlikte ‘Çevre Dostu Otel’ kavramı da giderek önem kazanıyor. Su ve enerji tasarrufu sağlayan, katı atıkları azaltan, geri dönüşüm ve yeniden kullanım programları uygulayan, sürdürülebilir çevre düzenlemeleri ve ekonomik çözümler geliştiren otellerin sayısı her geçen gün artıyor. ABD’de yapılan bir araştırmaya göre 43 milyon kişi kendisini eko-turist olarak görüyor ve çevre dostu oteller için % 8,5 ekstra para ödemeyi kabul ediyor. Tatile çıkan kişilerle ilgili yapılan bir diğer araştırmaya göre, bu grubun % 67’si kitle turizminin, tesislere ait çevre ve kültür üzerindeki zararlarını sevmediklerini söylerken; %26’sı tatillerinin dünya kirliliği üzerindeki etkileri hakkında endişelendiğini belirtiyor. %23’ünün iklim değişikliği üzerinde endişeleri bulunurken, %9’u ise yeşil tesis ödülü almış oteli tercih ediyor. İngiltere’de, konaklama sektöründeki yiyecek atıklarının, 2015 sonuna kadar, sadece % 5 oranında azaltılması durumunda bile, sektöre iki yıl içinde toplam 250 milyon Euro’dan fazla kazanç sağlayacağı belirtiliyor.
Poşet kullanımı yüzde 75 azaldı
Çevre kirliliğinin önlenmesi, çevre duyarlılığı için farkındalık oluşturulması ve kaynakların verimli yönetimi amacıyla 1 Ocak’tan itibaren plastik poşetler ücretli hale getirilmişti. Poşetler 25 kuruştan satılmaya başlanmıştı. Uygulama kısa sürede sonuç verdi. Türkiye genelinde poşet kullanımı yüzde 75 azaldı. Resmi verilere göre 5 tane büyük zincir market geçen sene ocak ve şubat aylarında 600 milyon adet poşet tüketirken bu sene poşet paralı olduğu için aynı dönemde 5 zincir markette poşet kullanımı 150 milyona düştü. Uygulamayla Türkiye’de yıllık 440 olan kişi başı plastik poşet kullanımının 2019 yılı sonunda 90’a, 2025 yılında ise 40 adete düşürülmesi hedefleniyor.
Avrupa Birliği tek kullanımlık plastik yasağı üzerinde anlaştı
Son dönemde, Avrupa Birliği bazı plastik ürünlere ilişkin önemli kararlar aldı. Avrupa Birliği (AB) Konseyi’nin tek kullanımlık plastik ürünlere getirdiği yeni yasaklar ve kısıtlamalarla AB plastik kirliliğinin önüne geçmeyi hedefliyor. Konseye göre, plastik kullanımı konusunda kabul edilen yeni kurallar plastik kirliliğinin önlenmesi çalışmalarındaki son adım olarak görülürken, tek kullanımlık plastik ürünler için oluşturulan yeni kuralların AB’nin atık yasaları dahilinde olduğu, bunun yanında AB sahillerinde kirliliğe sebep olan 10 ürün içinde olan plastik kaplama ve ürünleri kapsadığı belirtildi. Söz konusu yeni kurallar kapsamında, alternatifleri bulunan tek kullanımlık plastik ürünlerin kullanımı yasaklandı. Bunun yanında, kirliliğe neden olan çeşitli plastik ürünler için de yeni yaptırımlar oluşturuldu. Konsey açıklamasında, yeni yaptırım ve kuralların, tamamı veya bir bölümü plastikten yapılmış ve kullanımının ardından çöpe atılması için oluşturulmuş tek kullanımlık plastik ürünlerin oluşturduğu kirliliği azaltmayı hedeflediği belirtildi. Yeni kurallar kapsamında tek kullanımlık plastik tabak, çatal, bıçak, kaşık, pipet ve kulak temizleme çubukları 2021’e kadar yasaklanacak. Bunun yanında AB üye ülkeleri de 2029’a kadar plastik şişe kullanımını yüzde 90 azaltmayı, plastik şişelerin 2025 yılına kadar yüzde 25 ve 2030 yılına kadar da yüzde 30 geri dönüştürülmesi için çalışmayı kabul ettiler. Örneğin Fransa, yakın zamanda plastik çatal-bıçak, bardak ve tabak kullanımını yasakladı. Atık miktarını 2025 yılına dek yarı yarıya, sera gazı salınımını ise 2030 yılına dek %30 azaltmayı hedefliyor.
Abonesidir.
